Kiedyś, zabierając się za oglądanie kolejnego filmu Woodego Allena byłam pewna, że nie będzie to zmarnowany czas. Nawet jeśli jakiś film nie wstrząsnął moim światopoglądem, miałam poczucie, że obejrzałam coś wartościowego lub choćby coś na dobrym poziomie. Od jakiegoś czasu niestety zdarza mi się już nawet pomijać kolejne nowości reżysera. Jego najnowsze dzieło, „Nieracjonalny mężczyzna” zdaje się już być tylko kiepską kompilacją kilku poprzednich filmów. Bohaterowie się miotają, są pseudointelektualistami, mającymi wrażenie, że dzięki znajomości filozofii mogą odczuwać świat głębiej. To, co kiedyś było atutem filmów Allena – zdystansowany bohater-intelektualista patrzący na świat z boku stał się karykaturą samego siebie. Jakby reżyser śmiał się z własnych dywagacji na temat rzeczywistości – śmiejąc się tym samym również z nas – widzów.

Główny bohater, jest podstarzałym nauczycielem filozofii. Przepełniony egzystencjalnym bólem rozpoczyna prowadzenie zajęć na nowej uczelni. Szybko staje się obiektem plotek, żartów, ale także westchnień studentek i wykładowczyń. Mamy w końcu do czynienia z filozofującym buntownikiem, z piersiówką whisky, z której swobodnie spacerując po kampusie. Można by rzecz – ideał. Paniom nie przeszkadza jego spory brzuszek i nieznośna chęć odejścia z tego parszywego świata – miastu trafił się nie jada kąsek. Ktoś inny od pozostałych.

Wkrótce Abe nawiązuje bliższą relację z jedną ze studentek, Jill. Ich znajomość opiera się na początku wyłącznie na wspólnie prowadzonych dyskusjach. Jill widzi jak bardzo Abe jest nieszczęśliwy, ale nie jest w stanie mu pomóc. Dopiero przypadek sprawia, że mężczyzna odnajduje sens życia. Przypadek, który odgrywa ogromną rolę w całym filmie, Allen ewidentnie nawiązuje tutaj do swojego filmu sprzed kilku lat, „Wszystko gra”. Zastanawia się nad tym na ile sami decydujemy o tym, co nas spotyka, a na ile to rola przeznaczenia czy też zwykłych kolei losu. Reżyser znowu zadaje te same pytania, tworząc trochę inną opowieść opartą o te same motywy. W „Nieracjonalnym mężczyźnie” również pojawia się motyw winy i kary. Po raz kolejny Allen pyta nas, widzów – czy sprawiedliwość zawsze „jest sprawiedliwa”, czy Sartre miał rację mówiąc, że piekło to inni, bo to człowiek jako jedyny staje przed wyborem, dokonując rozróżnienia między dobrem, a złem. Czy my sami, jako ludzie możemy dowolnie interpretować co jest właściwe, moralne, etyczne, a co nie? Filozofia często w życiu codziennym stawia nas w pozycji przegranej, bo często, dokonując wyboru musimy zaprzeczać zasadom logiki, wybierając „mniejsze zło” lub czyniąc coś, co z punktu widzenia ogólnego jest czymś złym – kłamię, w imię dobra, ale z obiektywnego punktu widzenia robię coś nieetycznego.

Inspiracji wokół siebie Allen miał mnóstwo, widać, że chciał zadać wiele egzystencjalnych pytań, ale nie dostrzegł tego, że sprowadza swoje wnioski do dość niskiego poziomu. Miałam podobne odczucia przy filmie „O północy w Paryżu”, gdzie barwne historie z naszej przeszłości, nurty kulturowe, filozoficzne przedstawił jedynie przez pryzmat współczesnej popkultury. Podobnie jest i tym razem. Egzystencjalizm stał się jedynie formą dość prymitywnego buntu, a Allen konstruując swoich bohaterów nadał im jednowymiarowy kształt. Czy taki był cel? Czy Allen śmieje się z własnych rozterek i sam skazuje siebie na pseudointelektualizm? Czy też brak mu już pomysłów i tworząc w tak szalonym tempie kolejne filmy nie skupia się już na bogatej treści, a jedynie na barwnej formie? Jeśli tak, to szkoda, bo uważam, że filmy Allena kiedyś stanowiły ogromne źródło inspiracji, skupiały się mocno na wewnętrznym życiu bohaterów. Podejmowały jaki ważny temat – analizowały go. Tymczasem „Nieracjonalny mężczyzna” to film dobry na sobotni wieczór – nie wymagający skupienia, zbytniej refleksji. Ot, lekka komedia o zabarwieniu melodramatycznym